Informatie auteur: dit artikel werd geschreven en/of inhoudelijk gecontroleerd door gecertificeerd autoverzekeringsexpert Ruud de Laat.
Het is in Nederland verplicht om een helm te dragen als je op een motorfiets of bromfiets rijdt. Dat is maar goed ook, want er gebeuren opvallend veel en extreem akelige ongelukken met deze voertuigen. Zo zijn bromfietsers en snorfietsers goed voor slechts 1% van alle mobiliteit, maar zij maken ruim 10% van alle fatale verkeersslachtoffers uit.
Bestuurders van tweewielige motorrijtuigen zijn bijzonder kwetsbaar, waardoor het extra belangrijk is dat men de juiste bescherming draagt. Hierbij valt te denken aan een helm en een motorpak. Bromfietshelmen en motorhelmen zijn overigens niet alleen van cruciaal belang voor de veiligheid, maar óók nog eens verplicht naargelang de wet. (bron)
Bovendien zal de motorverzekering of brommerverzekering na een ongevalsschade NIET tot uitkering komen als blijkt dat je géén helm droeg tijdens het ongeval…
Tip: vul hier het kenteken van jouw auto in…En vind direct een goedkopere autoverzekering!
Helmdraagplicht: wettelijke verplichting om helm te dragen…
Het is in Nederland wettelijk verplicht om zowel op de motorfiets als op de bromfiets een goedgekeurde valhelm te dragen. Deze juridische verplichting staat ook wel bekend als helmdraagplicht of kortweg ‘helmplicht’. Dit is als zodanig vastgelegd in het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990). En wel in Hoofdstuk II (Verkeersregels), Paragraaf §28 (Helmen), Artikel 60, Lid 1:
“De bestuurder en de passagiers van bromfietsen, brommobielen, motorfietsen en driewielige motorvoertuigen zonder gesloten carrosserie moeten een goed passende helm dragen, die door middel van een sluiting op deugdelijke wijze op het hoofd is bevestigd en die is voorzien van een goedkeuringsmerk als bedoeld in artikel 22, vierde lid, van de wet.” (bron) Dit geldt overigens niet alleen voor de bestuurder, maar óók voor passagiers die achterop springen.
Voor bromfietsen met een maximumsnelheid van 25 km/h op het kentekenbewijs geldt de helmdraagplicht overigens NIET. Het gaat daarbij om scooters met blauw kenteken, snorfietsen en trapfietsen met hulpmotor.
Voordelen van motorhelm & bromfietshelm
Een valhelm beschermt je hoofd tijdens een val of botsing. Aan de binnenkant zit een energie-absorberende schuimlaag die wordt ingedrukt en zodoende de impact op de hersenen reduceert en ernstig hoofdletsel helpt voorkomen. De schuimlaag vormt bovendien één geheel met de gladde, harde buitenkant, welke voor minimale weerstand en optimale glijding zorgt. Dit helpt potentieel nekletsel voorkomen. Bovendien zorgt de keiharde buitenkant ervoor dat de klap van een val over een groter oppervlak wordt verdeeld en dat er géén scherpe objecten kunnen binnendringen.
Dankzij een aanvullende meebewegende MIPS-laag in motorhelmen en brommerhelmen kan de rotatie van het hoofd tijdens een botsing worden geminimaliseerd.
Helmdraagplicht op welke motorvoertuigen?
De helmplicht voor brommers en scooters kán een tikkeltje verwarrend zijn, aangezien de terminologie voor tweewielige en driewielige motorrijtuigen in de loop der jaren nogal ingewikkeld en verstrengeld is geraakt. Zo kan een ‘scooter’ een snorfiets (snorscooter), bromfiets (bromscooter) óf motorfiets (motorscooter) zijn. In beginsel worden twee bouwwijzen onderscheiden, namelijk:
- De fietsengroep: snorfiets, bromfiets en motorfiets
- De scootergroep: snorscooter, bromscooter en motorscooter
Vroeger bestonden namelijk alléén de motorfiets en de fiets met benzinehulpmotor, waarbij je niet langer hoefde te trappen. Deze veredelde –gemotoriseerde– trapfiets evolueerde tot de hedendaagse snorfiets en bromfiets.
De scooter is weer een moderne technische afgeleide hiervan, voorzien van kenmerkende plastic kappen c.q. kapdelen (al dan niet met transparant windscherm). Een dergelijke decoratieve kappenset of plaatwerkset bestaat doorgaans uit een tiental tot twintigtal kunststof scooterkappen waarachter de techniek is weggewerkt. Kortom: een algemene beschrijving.
Wetmatige voertuigindeling
De wetmatige indeling qua voertuigcategorieën en subcategorieën is echter totáál anders dan de technische. Gebaseerd op motorvermogen, cilinderinhoud en constructiesnelheid worden de volgende drie officiële richtlijnomschrijvingen voor wat betreft tweewielige en driewielige motorvoertuigen onderscheiden:
1. Motor
Lichte, middelzware of zware motorfiets. Motorrijtuig op twee wielen (óf drie asymmetrisch geplaatste wielen), met of zonder zijspan c.q. zijspanwagen, met een door de constructie bepaalde maximum snelheid van méér dan 45 km/uur óf uitgerust met een cilinderinhoud van meer dan 50cc. Ook wel bekend als motor oftewel motorscooter (herkenbaar aan gele EU-kentekenplaat met ‘NL’ in de hoek).
Voor álle tweewielige motorfietsen geldt sowieso een helmdraagplicht. Voor driewielige motoren kan een RDW-goedgekeurde veiligheidsgordel volstaan.
2. Brommer
Echte of ware bromfiets. Tweewielig motorrijtuig met een maximale constructiesnelheid van 45 km/uur; uitgerust met een verbrandingsmotor met een cilinderinhoud van niet meer dan 50cc óf een elektromotor met een nominaal continu maximumvermogen van niet meer dan 4kW. In brommeruitvoering óf scooteruitvoering; ook wel bekend als (elektrische) brommer, (elektrische) scooter, bromscooter, elektrobrommer of elektroscooter (herkenbaar aan geel kentekenplaatje).
Let op: óók de ‘Speed Pedelec’ oftewel ‘High Speed E-bike’ wordt sinds 2017 als bromfiets beschouwd. Voor deze zeer snelle elektrische fiets met trapondersteuning tot 45 km/u geldt dan ook een bromfietsrijbewijsplicht, bromfietskentekenplicht én WA-bromfietsverzekeringsplicht. Je moet bovendien een goedgekeurde bromfietshelm (norm ECE 22.05) óf speed-pedelechelm (norm NTA 8776:2016) dragen.
Voor bromfietsen geldt te allen tijde een wettelijke helmplicht. Daarbij maakt het niet uit of deze is uitgevoerd als brommer of scooter, noch of deze van een verbrandingsmotor of elektromotor is voorzien.
3. Snorfiets
Motorvoertuig op twee wielen met een maximale constructiesnelheid van 25 km/uur. Het betreft voertuigen in scooter- dan wel brommeruitvoering. Ook klassieke ‘trapfietsen’ oftewel ‘bedaalfietsen’ met een opgebouwde elektromotor of verbrandingsmotor worden onder de snorfietsen geschaard; dus ‘gewone’ fietsen met een hulpmotor die ervoor zorgt dat je niet per se meer hoeft te trappen. Rijwielen met trapondersteuning behoren dus NIET tot deze categorie. De snorfiets staat ook wel bekend als snorbrommer of snorscooter (herkenbaar aan blauw kentekenplaatje).
Wettelijk gezien, vallen overigens álle snorfietsen onder de officiële classificatie bromfiets. In 2018 is besloten dat gemeenten zélf mogen beslissen of er voor snorfietsen een helmplicht geldt.
Dus tóch een helmdraagplicht voor snorfietsers!?
Sinds kort mogen gemeenten dus zélf bepalen of zij een lokale helmplicht voor snorbrommers oftewel snorscooters invoeren. Amsterdam is de eerste en vooralsnog enige gemeente waar de helmdraagplicht voor snorfietsen is ingevoerd. Binnen de Amsterdamse ring MOET je als snorfietser dus een valhelm dragen. (bron)
Daarnaast worden deze kwetsbare Amsterdamse snorfietsers sindsdien naar de rijbaan gedwongen, tússen de hordes personenauto’s, bestelbusjes, vrachtwagens en stadsbussen (waarvoor een tweemaal zo hoge maximumsnelheid geldt). Dus niet alleen de hippe kapsels komen in het geding, maar mogelijkerwijs óók de verkeersveiligheid. Voor elektrische fietsen —die nét zo snel gaan als snorfietsen— geldt dit alles overigens niet. Niet gek dat Amsterdammers massaal hun hippe snorscootertjes van AGM, Kymco, SYM en Vespa te koop aanbieden. (bron + bron + bron + bron)
Waarschijnlijk komt er op den duur een landelijke helmplicht voor snorfietsers, maar dat zal naar alle waarschijnlijkheid nog minimaal een jaar duren.
Aparte voertuiggevalletjes…
En dan heb je nog bijzondere bromfietsen en andersoortige bijzondere voertuigen met elektromotor óf verbrandingsmotor. Hierbij valt te denken aan de Airwheel, Bakbromfiets, Biro, Brommobiel (45km-autootje zónder gesloten carroserie), Can-Am Spyder, Canta, Elektrische Rolstoel, E-One, Golf Buggy, Handicart, Hoverboard, Invalidewagen, Kickbike, LEF, Ninebot, Paukool, Piaggio MP3, Quad, Qugo, Robstep, Scootmobiel, Segway, Solex, Speed Pedelec, Stint, Stigo, Swing, Trike, Trikke, Tuktuk, Virto, Yedoo en Zappy. Sommige hiervan staan ook wel bekend als elektrische step, E-step of balansvoertuig. Ze worden veelal gebruikt door kinderen, jongeren en/of mindervaliden. Op 1, 2, 3, 4 óf 5 wielen… al dan niet overdekt of overkapt. (bron + bron)
Voor sommige van deze voertuigen geldt een gordelplicht. Is er géén RDW-goedgekeurde veiligheidsgordel aanwezig, dan kán in bepaalde gevallen een helmdraagplicht gelden. Dit is echter volkomen afhankelijk van het voertuigtype. En soms ook van de exacte uitvoering qua technische specificaties. Ook de rijbewijsplicht, kentekenplicht en verzekeringsplicht verschilt per voertuig.
Dus ben je verzekerd als je geen helm draagt op motor/brommer?
Nee, jouw voertuig en/of jijzelf zijn doorgaans NIET (of slechts deels) verzekerd als je geen valhelm draagt terwijl je op een bromfiets of motorfiets rijdt. Jouw bromfietsverzekeraar of motorfietsverzekeraar zal zich in dat geval namelijk beroepen op de Nederlandse wetgeving qua helmdraagplicht én op diens eigen polisvoorwaarden.
In de verzekeringspolis van motorrijtuigverzekeraars zal namelijk iets staan als:
- “Geen valhelm op? Dan is die persoon niet verzekerd.” (Generali)
- “Je bent verplicht om een wettelijk voorgeschreven helm te dragen. Doe je dit niet dan ben je niet verzekerd.” (Hema)
- “Hebt u tijdens het verkeersongeval geen wettelijk verplichte helm op? Dan vergoeden wij 75% van het schadebedrag… Als u kunt bewijzen dat het letsel niet is veroorzaakt of verergerd doordat u geen helm droeg, vergoeden wij de schade volledig.” (ASR)
- “Heeft u zich niet gehouden aan de geldende veiligheidsvoorschriften? Had u bijvoorbeeld geen helm op, of de gordel verkeerd om? Dan betalen wij minder” (Univé)
- “Het niet dragen van een helm zien wij als eigen schuld. Dit kan invloed hebben op het schadebedrag dat wij vergoeden.” (Reaal)
- “Niet verzekerd is schade van de opzittenden als niet aan de wettelijk voorgeschreven helmplicht is voldaan en als deze schade een oorzakelijk verband heeft met het niet dragen van de helm.” (ANWB)
Ook passagiers zonder zitplaats worden doorgaans uitgesloten van dekking; bijvoorbeeld als je op een stuur of bagagerek zit. Bovendien kan een rechter een stuk ‘eigen schuld’ toekennen als je geen valhelm draagt; zélfs als je in beginsel niet schuldig bent aan een bepaalde situatie. En dat zou kunnen leiden tot een gematigde schade-uitkering.
En dit alles geldt overigens niet alleen voor de WA-bromfietsverzekering en WA-motorverzekering, maar JUIST óók voor een eventuele aanvullende opzittendenverzekering!
Geen valhelm = géén dekking!?
De meeste verzekeringen bieden dus geen dekking wanneer je zonder helm op een motorfiets of bromfiets rijdt. Concreet betekent dit dat jijzelf opdraait voor de gemaakte kosten van een eventuele schade.
Daarnaast is de kans groot dat je óók nog eens een fikse boete van 60 of 90 euro ontvangt van de politie wanneer je niet voldoet aan de helmdraagplicht. Rijd jijzelf zonder helm op, dan is de bekeuring logischerwijs voor jou. Rijdt er iemand zónder valhelm achterop, dan is de boete voor diegene… Tenzij de passagier in kwestie 12 jaar of jonger is; ónder de 13-jarige leeftijd is de boete dus alsnog voor jou.
De kosten kunnen dus aardig hoog oplopen wanneer je de helmplicht negeert. Nog vervelender is het echter wanneer een van de opzittenden letselschade oploopt door het niet nakomen van de helmplicht. Op een motorfiets of bromfiets hoef je niet eens hard te rijden om vervelend terecht te komen en flinke letselschade op te lopen.
Ook lijfelijke letselschade is bij veel motorrijtuigverzekeraars niet verzekerd indien je geen helm draagt op de bromfiets of motorfiets. Onze belangrijkste tip is dan ook als volgt: draag ALTIJD een helm als je op je motor of brommer rondrijdt. Dit is namelijk véél veiliger voor jezelf en voor anderen.
Daarnaast ben je gewoon verzekerd bij een botsing, ongeluk of aanrijding. En dat is wel zo fijn: je betaalt immers niet voor niets iedere maand verzekeringspremie.
Helmdraagplicht als veiligheidsmaatregel
De helmplicht maakt het rijden op tweewielige en driewielige motorvoertuigen een stuk veiliger. Deze veiligheidsmaatregel werkt echter uitsluitend als de betreffende helm aan bepaalde eisen en voorwaarden voldoet. Bij de aanschaf van een helm is het dan ook belangrijk dat je op een aantal dingen let, dus verschillende aandachtspunten in ogenschouw neemt…
- Er verschillende soorten valhelmen: jethelm, integraalhelm, systeemhelm, et cetera. Elk helmtype heeft voordelen en nadelen. (bron + bron)
- Vooral de pasvorm van een motorhelm of brommerhelm is extreem belangrijk: de helm moet optimaal om je hoofd aansluiten, maar niet afknellen.
- Een spiksplinternieuwe helm hoort strak te zitten, aangezien deze zich nog moet vormen naar je hoofd. Er mag na verloop van tijd echter géén vervelende druk of pijn ontstaan.
- Je kunt jouw helmmaat berekenen door nét boven je wenkbrauwen en nét boven je oren het breedste de hoofdomtrek van het breedste deel van je hoofd op te meten. Gebruik vervolgens een helmmaattabel.
- Het maakt niet uit welk type hoofdhelm je draagt, zolang deze maar goedgekeurd is volgens de ECE-norm.
- Het is belangrijk dat je de helm goed vastmaakt met een kinbandsluiting. Wanneer je dit niet doet, biedt de helm geen bescherming én loop je het risico op een bekeuring. De kinband mag echter niet snijden!
- Een helm mag nooit heen en weer kunnen schuiven bij een zijwaartse hoofdbeweging.
- Draag géén spelden, klemmen, paardenstaart of vlecht onder je helm.
Valhelmen heb je al met al in talloze soorten en maten. Zolang jouw helm is goedgekeurd naargelang de ECE 22.05-keuring ga je in feite veilig en verzekerd de weg op. Het gaar hier echter om Europese minimumeisen en –richtlijnen qua veiligheidsniveau, dus een valhelm van enkele tientjes zal nog altijd minder veilig zijn dan een helm van duizend euro.
Wat dat betreft kán het raadzaam zijn om bovenop de ECE-goedkeuring óók naar de onofficiële scores qua DOT, SHARP en SNELL te kijken.
Helmplicht & verzekering: tot slot…
Op een scooter of brommer is het in de regel verplicht een valhelm te dragen als er met het betreffende motorrijtuig harder mag worden gereden dan 25 kilometer per uur. Je bent dan niet alleen verplicht een helm op te doen; de helm moet óók nog eens goed aansluiten qua pasvorm, vastzitten met een kinsluiting, op de juiste wijze worden gedragen én je zicht niet belemmeren. Deze helmplicht geldt bovendien niet alleen voor de bestuurder, maar óók voor bijrijders c.q. passagiers. Kort door de bocht geldt:
- Wel helmplicht voor bromfietsen, bromscooters, Speed Pedelecs, High Speed E-Bikes en trikes zónder veiligheidsgordel.
- Geen helmdraagplicht voor snorfietsen, overdekte scooters en brommobielen met gesloten carrosserie óf met open carrosserie + gordels.
Ben je op zoek naar een motorverzekering, brommerverzekering, scooterverzekering, of snorfietsverzekering? Neem telefonisch contact op met GoedkopeAutoverzekering.nl om jouw motorfiets, motorscooter, bromfiets, snorscooter, brommobiel, scootmobiel of invalidenwagen te verzekeren!