Informatie auteur: dit artikel werd geschreven en/of inhoudelijk gecontroleerd door gecertificeerd autoverzekeringsexpert Ruud de Laat.
Het verbond van verzekeraars, de ANWB, de politie en Veilig Verkeer Nederland zetten zich in om de zogenoemde ‘black box’ oftewel ‘zwarte doos’ verplicht te stellen in álle Nederlandse auto’s. Men zou het liefst zien dat deze technologie vanaf 2020 verplicht wordt gesteld binnen de EU en dat autofabrikanten duidelijkheid verschaffen over beschikbare data.
Maar waarom wordt het verplichtstellen van deze black box door zo veel organisaties ondersteund? Lost een dergelijke zwarte doos écht problemen op bij verkeersongelukken? Verbetert zo’n kastje of chip écht de verkeersveiligheid? Of willen eerder genoemde instanties simpelweg jouw rijgedrag controleren en indien mogelijk tegen je gebruiken?
Hieronder lees je alles over de potentiële voordelen, nadelen, risico’s en profijten van de aanwezigheid van een zwarte doos in jouw auto…
Tip: vul hier het kenteken van jouw auto in…En vind direct een goedkopere autoverzekering!
Wat is een black box of zwarte doos?
Een (automotive) black box oftewel (zelfaandrijvende) zwarte doos is een klein kastje of minuscule chip die bepaalde rijgegevens van je auto opslaat; mééstal over een extreem kortstondige periode van plusminus vijf tot tien seconden. Oudere gegevens worden dus continu gewist en overschreven door ‘verse’ informatie. Data-opname wordt getriggerd bij zogenaamde (bron):
- ‘Deployment events’: activatie van een passief veiligheidssysteem, namelijk een gordelspanner of airbag.
- ‘Non-deployment events’: overschrijdingsregistratie van een bepaalde drempelwaarde qua snelheidsverandering in een botsing.
Welke informatie over het voertuig en het rijgedrag van diens bestuurder precies wordt opgeslagen door een black box, verschilt overigens per model en fabrikant. Enkele voorbeelden van opslaggegevens zijn als volgt:
- Tijdsbepaling: hoe laat het is
- Locatie: wáár de auto zich bevindt
- Voertuigsnelheid: bewegingssnelheid qua kilometers per uur
- Reminformatie: remsnelheid, remintensiteit e.a.
- Gaspedaalpositie: mate waarin gaspedaal wordt ingedrukt
- Remlichtschakelaar (al dan niet bediend)
- Motortoerental: aantal omwentelingen van krukas per minuut
- Snelheidsverandering: Delta-v in lengterichting & dwarsrichting
- Gordelgedrag: wel of geen veiligheidsgordel om?
- Gebruik van richtingaanwijzers
Voor het registreren van deze voertuigomstandigheden en parameterwaarden maakt een zwarte doos gebruik van het in de auto aanwezige elektronische netwerk van sensoren en actuatoren. Informatie wordt versleuteld / gecodeerd opgeslagen, dus de data kan niet zomaar door Jan en alleman op waarde worden geschat.
De technische c.q. technologische benaming van een zwarte doos is ‘Event Data Recorder’ (EDR) oftewel ongevalsdatarecorder.
Event Data Recording & Crash Data Retrieval…
Officieel wordt een zwarte doos ook wel ‘Event Data Recorder’ (EDR) genoemd. Het apparaatje registreert dan ook letterlijk data van relevante verkeersgebeurtenissen. Vooralsnog is EDR-technologie in Nederland niet verplicht, maar bepaalde autofabrikanten installeren op dit moment al standaard EDR-technologie in hun nieuwe autotypes en automodellen: mééstal geïmplementeerd in het motormanagementsysteem en/of de airbagregeleenheid. In vrijwel elke auto die na 2006 is geproduceerd, is een dergelijke ongevalsdatarecorder aanwezig.
De EDR van een auto registreert gegevens over de seconden vlak vóór een verkeersongeval, evenals tijdens het ongeluk. Dit maakt het beantwoorden van schuldvragen en het afwikkelen van schadeclaims gemakkelijker voor politie, justitie en autoverzekeraars. Zijn er meerdere partijen bij een ongeval betrokken met tegenstrijdige verhalen omtrent de toedracht, dan kan een zwarte doos mogelijkerwijs opheldering verschaffen. Het uitlezen van zwarte dozen wordt ook wel ‘Crash Data Retrieval’ (CDR) genoemd.
Tot nog toe hebben EDR-technieken in tientallen gevallen de aanleiding van verkeersongelukken onthuld. Zo óók in een zaak uit 2009 waarbij een 25-jarige Schiedammer op Tweede Kerstdag vier mensen doodreed met een pick-up truck… En de Rotterdamse politie via de EDR ontdekte dat de schuldenaar maar liefst 147 kilometer per uur reed op een weg waar een snelheidslimiet van 30 gold.
De toekomst van ongevalsanalyse
In de Verenigde Staten is de black box al sinds 2014 verplicht in nieuwe auto’s. Maar ook in Nederland hebben al succesvolle tests plaatsgevonden met EDR, waardoor politie, justitie en verzekeraars steeds meer investeren in EDR-analyseopleidingen en EDR-uitleesapparatuur. Mocht er een recorder aanwezig zijn, dan is de kans dus héél groot dat deze bij een ongeval wordt uitgelezen. (bron + bron)
Na het uitlezen van een Event Data Recorder is het belangrijk dat informatie op een juiste wijze wordt geïnterpreteerd en gekoppeld aan de fysieke sporen, analyses en reconstructies van verkeersongevallen. ‘Event Data Recordings’ dienen dus niet ter vervanging, maar als ondersteuning van en aanvulling op conventionele verkeersongevallenanalyse en verkeersongevallenreconstructie.
Vooral bij zware verkeersongevallen leest de politie steeds vaker zwarte dozen uit om de oorzakelijkheid van verkeersongevallen te kunnen achterhalen.
Maar wat zijn de nadelen van een zwarte doos in mijn auto?!
Volgens het verbond van verzekeraars is een EDR absoluut geen spionagekastje. Het kastje neemt namelijk telkens de laatste 5 tot 10 seconden op van waar de auto rijdt, hoe de auto rijdt en wat de ongevalsomstandigheden zijn. Oudere informatie wordt voortdurend verwijderd en overschreven, dus het is niet zo dat er een database / databestand wordt samengesteld over jouw rijgedrag.
Volgens autoverzekeraars is de politie de juiste instantie om te bepalen wat er met EDR-data gebeurt. Zij vinden dat EDR’s door de politie dient te worden uitgelezen en indien nodig doorgespeeld naar de verzekeraars. Dit klinkt misschien een beetje eng, maar het is niets nieuws. Immers krijgen verzekeraars nú ook al het proces-verbaal, dat na een verkeersongeval wordt opgemaakt, toegestuurd door de politie.
Het enige verschil is dat de uit een ongevalsdatarecorder verkregen informatie véél objectiever en accurater van aard is en sneller plus efficiënter kan worden verwerkt door betrokken instanties.
Waarom een zwarte doos verplicht stellen?
Een verplichte zwarte doos oftewel Event Data Recorder (EDR) kan heel veel duidelijkheid verschaffen over het moment vlak voor een verkeersongeval en over het exacte moment van botsing. Dus specifiek over ongevalsdata: ongeval-gerelateerde omstandigheden en parameterwaarden! Zo geeft de black box informatie over de afgelegde remweg en de snelheid waarmee werd gereden. Deze informatie kan bijdragen aan het gemakkelijker afwikkelen van schades en het vlugger beantwoorden van de schuldvraag door autoverzekeraars.
Daarnaast zal de politie –dankzij zwarte dozen— minder tijd kwijt zijn met verkeersanalyses en getuigenverklaringen. De black box heeft evengoed potentiële voordelen voor jou. Want stel nou dat er na een meerzijdig verkeersongeval een conflict ontstaat met de tegenpartij… En er zijn géén getuigen die de toedracht van het ongeval hebben gadegeslagen… Via een zwarte doos kan dan héél snel en eenvoudig worden opgevraagd onder welke omstandigheden het ongeval is opgetreden.
Als je schuldig bent, kan een zwarte doos negatief voor jou uitpakken. Ben je onschuldig, dan kan een black box juist positief voor jou uitpakken. Onderaan de streep zijn EDR’s dus objectieve en eerlijke ‘ooggetuigen’.
Wordt alle informatie uit de black box zomaar vrijgegeven?
Zoals reeds eerder beschreven, bevat een zwarte doos slechts een zéér beperkte hoeveelheid informatie. Er is dus überhaupt niet veel informatie om vrij te geven vanuit de black box van een auto. Wat dat betreft, meten, monitoren, verzamelen en bevatten de huidige boordcomputers in moderne auto’s véél meer gegevens over autogebruik, rijgedrag en rijprestaties van automobilisten dan EDR’s. Hetzelfde zou kunnen worden gezegd over verkeerscamera’s en dashboardcamera’s.
Overigens eigenen autofabrikanten zich steeds meer voertuigdata toe, zonder dat je dit als bestuurder merkt. Men legt via draadloze dataverbindingen (wifi, bluetooth e.a.) gegevens vast over de staat van jouw auto, jouw rijgedrag, et cetera. Deze via boordcomputers vergaarde informatie wordt door autofabrikanten beheerd en tegen betaling beschikbaar gesteld aan bepaalde derden. Hier verdienen fabrikanten héél veel geld mee, hetgeen als misbruik van persoonlijke gegevens zou kunnen worden beschouwd. (bron)
Het verbond van verzekeraars vindt daarentegen dat autobezitters hun autodata zélf zouden moeten mogen beheren. Dit wil dus ook zeggen dat zij zélf zouden moeten mogen bepalen of de gegevens uit hun zwarte doos al dan niet worden vrijgegeven aan bepaalde instanties zoals politie, justitie en verzekeraars. (bron)
Het is dus geenszins zo dat men je via een zwarte doos bespioneert tijdens het autorijden of dat men hier onwillekeurig informatie uit los peutert om naar believen tegen je te gebruiken! Sowieso kán dit niet; daarnaast heb je als eindgebruiker volop rechten.
Ongevalsdatarecorder in auto werkt probleemoplossend!
Het gebruik van een zwarte doos (EDR: ongevalsdatarecorder) is in feite voordelig voor álle partijen die gebaat zijn bij de waarheid. Dus bij de daadwerkelijke, feitelijke aanleiding en toedracht van een verkeersongeval. Politie en verzekeraars kunnen immers sneller en efficiënter werken dankzij ongevalsdatarecorders. Ook kunnen eventuele schadeclaims sneller in behandeling worden genomen en worden afgewikkeld door verzekeringsmaatschappijen. Tot slot kun jij geleden schade eerder claimen en verhalen op de wederpartij middels een aansprakelijkstelling.
Daarnaast helpt een black box jou bij het oplossen van eventuele conflicten met een wederpartij die niet in zijn gelijk staat. Bovendien kunnen instanties jouw black box écht niet als ‘spionagekastje’ gebruiken, aangezien slechts een zéér beperkte hoeveelheid informatie versleuteld wordt opgeslagen, welke ook nog eens voortdurend wordt overschreven. Zwarte dozen worden ook nog eens voorzien van een AutoCyb CyberLock tegen hackers.
Bovendien mag men niet zomaar zonder jouw toestemming jouw ongevalsdatarecorder uitlezen. Indien jij als bestuurder niet instemt met of meewerkt aan ‘Crash Data Retrieval’ (CDR), mag de politie uitsluitend via een gerechtelijk bevel van de rechter-commissaris (RC) de gegevens van jouw zwarte doos inlezen en inzien. En dat gebeurt écht niet zomaar. Wel worden er vraagtekens gezet bij de toekomst van de zwarte doos; het begint bij ongevalsanalyse, maar waar eindigt het? (bron)
In theorie zou men je bijvoorbeeld over 10 jaar met terugwerkende kracht een snelheidsboete kunnen opleggen omdat je gister te hard reed. Op basis van informatie uit de zwarte doos van je eigen auto.